Interview Sem Jansen

Op zijn 7de knutselde Sem Jansen een elektrische gitaar van karton, een jaar later kreeg hij gitaarles van Cor Mutsers (Gerard van Maasakkers, Ilse de Lange). En nu ligt er zijn eerste solo-album, Uncle Sem.
En da’s des temeer opmerkelijk, omdat Sem nog niet zo heel lang geleden Britt heette, en zangeres was in de Leif de Leeuw Band. En diezelfde band speelt op zeer geïnspireerde wijze op Uncle Sem. Geen bluesplaat, overigens, maar diep doorvoelde americana, met pareltjes als Better Days Will Come, Grandma en het prachtige, bitterzoete titelnummer, waarin Sem misschien wel zijn jongere zelf toezingt:

In the way that you are smiling, I see little bits of me.
Bits of me I’ve lost some time ago.
For the brightness in your eyes, there ain’t no shadows I can see
And I’d do anything to keep it so

Tekst: Dietmar Terpstra

Uncle Sem is een onverschrokken coming of age album. Op openhartige wijze vertelt Jansen hoe en waarom hij veranderde van Britt in Sem, of eigenlijk hoe Sem er altijd is geweest, maar nu de letterlijke boventoon voert, en ook, hoe Britt er eigenlijk nog steeds is.

Want het bijzondere aan Uncle Sem is, dat de opnames al vijf jaar geleden zijn begonnen, toen Sem nog Britt was, en hij nog over een vrouwenstem beschikte. “Dat heb ik als heel bijzonder ervaren’’, vertelt Sem. ,,Eigenlijk zing je samen met iemand die er niet meer is. Dat was behoorlijk trippy, kan ik je vertellen. Je zingt bijna met iemand die dood is.”

Hoe het begon, jaren geleden. “Ik heb het altijd leuk gevonden om naar muziek te luisteren”, vertelt Jansen. “toen ik 7 jaar was knutselde ik zelf een gitaar in elkaar, een jaar later kreeg ik een echte, en kreeg ik de eerste lessen. Al snel ging ik naar Cor Mutsers, die me zowel klassiek gitaar leerde, als popliedjes. En daarbij ben ik gaan zingen, dat vond hij belangrijk. Bob Dylan, The Beatles, zo is het begonnen. En natuurlijk Ilse DeLange. Later kwamen daar dingen bij als Xtreme, Eric Clapton. Vooral Wonderful Tonight vond ik ongelooflijk mooi!”
“Nog steeds ben ik een americana-fan. Het Unplugged-album van Eric Clapton vind ik te gek. Maar ik vond, en vindt, dat ik me verder moet ontwikkelen. Daarom heb ik veel geluisterd naar bands als AC/DC, Stevie Ray Vaugh en The Free.” Ook thuis kreeg dat zijn weerslag, op familiefeestjes, waas zus Jansen piano speelde en Britt gitaar speelde en zong. “En toen wilde ik naar het conservatorium, klassiek gitaar leren spelen. Want dat had Cor ook gedaan. En mijn ouders zeiden: ‘als jij dat wilt, dan moet je er voor gaan.’ Zij hebben daarin dan ook ruim geïnvesteerd.
Rozengeur en manschijn, zo leek het, maar tegelijkertijd ontwikkelde de jonge Britt een sterke neiging tot somberheid. Eerst werd zulks natuurlijk een beetje weggewoven, onder het motto: alle pubers hebben het moeilijk’. “Maar toen begon mijn zoektocht eigenlijk pas goed. Op mijn 17de kwam ik uit de kast, zei ik dat ik lesbisch was. In tegenstelling tot wat je zou verwachten, bleek dat geen opluchting, het loste volstrekt niets op. En toen, nog een paar jaar later, zag ik online een video van een jongen die als meisje geboren was.”

“Dat wilde ik uitzoeken, wilde ik dat wel accepteren, en ook niet onbelangrijk: wilde mijn omgeving dat wel accepteren? Sommigen om me heen schrokken er van, dat dat de weg was die ik wilde gaan. Op een zeker moment heb ik het aan de bandleden verteld. Die waren allemaal ongelooflijk lief en ondersteunend. En zo zijn we met zijn allen het proces van deze plaat ingegaan, een plaat die we allemaal graag wilden maken.”

Dat sprak nog niet vanzelf, natuurlijk. De Leif de Leeuw Band is oorspronkelijk een blues (rock) band, de naamgever raakte verslingerd aan het genre nadat zijn vader hem ooit vooraan bij het podium parkeerde tijdens een show van Johnny Winter. De Leeuw en zijn opmerkelijk trouwe bandleden zagen er vervolgens geen been in om de muzikale vleugels uit te breiden richting het werk van onder meer Primus, Flying Burrito Brothers en Vulfpeck. De laatste jaren tourde de band de wereld rond met een liefdevol eerbetoon aan de southern rock van The Allman Brothers, waarvoor de band werd uitgebreid met een extra drummer en een Hammond-speler. “Het is een goeie groep mensen”, vindt Jansen. “We hebben eigenlijk altijd veel plezier met elkaar. En het repertoire wat we voorheen speelden, en de nummers op Uncle Sem liggen qua songstructuur vrij dicht bij elkaar. We zijn gegroeid, ook letterlijk, met de extra drummer en de toetsenist.”

De opnames voor Uncle Sem startten in 2018, ongeveer tegelijkertijd met de transitie van Britt naar Sem. Dat betekende een enorme zoektocht, over verschillende paden. “We moesten zoeken welke partijen waar moesten worden gespeeld. En er was niets bekend over de gevolgen van mijn stemwisseling, die met de transitie gepaard zou gaan. Het feit dat we de afgelopen jaren het repertoire van The allmans gespeeld hebben, heeft daarbij ongetwijfeld geholpen. Daardoor zijn we als band, niet alleen letterlijk, gegroeid. In die southern rock is veel ruimte voor solo’s, daardoor hebben we als band geleerd op elkaar te vertrouwen. Bovendien spelen Leif en ik natuurlijk altijd al veel americana, waarbij de muziek veel meer dienend is ten opzichte van het liedje. De timing is anders, iets als bluegrass is qua timing verschrikkelijk moeilijk. Een andere uitdaging was, dat ik vond dat niets mijn gevoel in de weg mocht zitten. Omdat de muziek en de teksten zo persoonlijk zijn, vond ik dat in het begin kwetsbaar en eng.”

Gaandeweg het proces begonnen de opnames vertrouwder te voelen, waarbij het natuurlijk meespeelde dat alle bandleden vanaf het begin nauw bij het proces, in al zijn verschijningsvormen, werden betrokken. “Ik heb zelf altijd heel graag gewild dat dit album er zou komen. De manier waarop ik de liedjes heb geschreven, de manier waarop ik ze zing, het voelde op een zeker moment echt heel vrij. Ik laat op de plaat mijn kwetsbaarheid zien, maar ik heb gemerkt dat als ik mensen binnen laat, men open staat voor wat ik wil vertellen. Het ongemakkelijke is r inmiddels vanaf, de mensen weten wie ik ben. Tot nu toe heb ik dan ook hoofdzakelijk heel positieve reacties op de muziek gekregen, en zien sommige jongere mensen mij als een soort voorbeeld.”

Uncle Sem ligt vanaf januari in de winkel, onder de titel ‘Who The Fuck Is Britt?!’ tourt Sem Jansen de komende maanden langs de zalen. De gehele tourlijst is hier te bekijken: www.semjansen.com/tour.

Ook op Blues Magazine ...