In gesprek met Bai Kamara Jr.
Wanneer we Bai Kamara Jr. eindelijk aan de lijn hebben is het al laat in de middag. Er is veel drukte rondom de vriendelijke muzikant die begin dit jaar zijn zesde album uitbracht. ‘Salone’ is een belangrijk album geworden voor Bai. Nog niet eerder bleek hij in staat om zo’n persoonlijk verhaal vast te leggen. Hij zelf ziet het als een reis die hem op een bepaald punt heeft gebracht waar alles bij elkaar is gekomen. De akoestische blues op het album bevat elementen uit het heden en het verleden en niet eerder waren zijn Afrikaanse roots zo bepalend in zijn muziek. Een vergelijking met Keb’ Mo’ is al vaker gemaakt en ook nu zijn er enkele sterke vergelijkingen in de thema’s van elkaars laatste albums te herkennen. Het toeval wil dat precies een week geleden zijn Amerikaanse collega, na al diverse eerdere nominaties te hebben mogen ontvangen, al weer een Grammy Award heeft gekregen. Na enkele keren het ‘Best Contemporary Bluesalbum’ te hebben afgeleverd is hij deze keer de winnaar in de categorie ‘Americana’ met het prachtige ‘Oklahoma’. Het optreden van Keb’ Mo’ vond gisteravond plaats in een ramvolle Melkweg. De op ambachtelijke leest geschoeide muziek met een goed verhaal blijkt wel degelijk en nog altijd op een grote interesse te kunnen rekenen. Of Bai Kamara Jr. ooit een zelfde mate van succes zal mogen smaken valt nu nog niet te zeggen maar aan zijn enthousiasme zal het zeker niet liggen…
Tekst: Jeroen Bakker / Photography Bai Kamara Jr by Michael Chia
Nederland is geen onbekend terrein voor Bai. Hij vindt het fijn hier en de mensen hebben hem weer met open armen ontvangen. Zojuist is er opgetreden voor Radio 5 en is vandaag alles in het werk gezet om het nieuwe album onder de aandacht te brengen. “Ik heb aardig wat interviews gedaan vandaag en zojuist heb ik live gespeeld. Dat wordt later uitgezonden als ik het goed heb begrepen.” Hij klinkt nog opvallend fit. Zelfs na een lange dag werken is er van vermoeidheid blijkbaar geen enkele sprake. “Ik heb al in veel plaatsen hier gespeeld. Breda, Nijmegen, een singer/songwriterfestival in Amersfoort…”, Hij noemt ze zonder enige aarzeling op. “Het maakt mij niet uit of ik op een bluesfestival speel of op een avond met alleen maar singer/songwriters. Het belangrijkste vind ik om zoveel mogelijk te spelen en het liefst voor een zo’n breed mogelijk publiek. Ik heb mijzelf al nooit als een blues-artiest gezien want ik heb altijd diverse andere stromingen in mijn muziek toegelaten.” Er wordt druk aan hem getrokken op deze persdag en dat is duidelijk te horen aan alle hectiek op de achtergrond aan de andere van het lijntje. Men is blijkbaar nieuwsgierig geworden naar deze ‘nieuwe’ muzikant die eerder dit jaar met ‘Salone’ alweer het zesde en wederom een prachtig album heeft uitgebracht.
De basis voor ‘Salone’, zoals Sierra Leone waar Bai geboren is, in de Krio-taal wordt genoemd, is eigenlijk al gelegd op het moment dat hij nog niet eens actief met muziek maken bezig was. Op 15-jarige leeftijd verhuisde hij van Sierra Leone naar Engeland, zijn ouders werkten beiden voor de overheid, waar hij naar school ging en zijn eerste liedjes schreef. Tien jaar later vertrok hij naar Brussel, zijn moeder werd daar ambassadrice, waar hij zijn studie staakte en koos voor een fulltime bestaan als muzikant. De Afrikaanse situatie, vooral de politiek, is altijd een rol blijven spelen in zijn leven en ook in zijn muziek is dit steeds een terugkerend thema gebleven.
“Het lukte mij tot dusver nog niet om daar optredens te regelen omdat het land langdurig verwikkeld was in een burgeroorlog. De Belgische afdeling van UNICEF is de enige organisatie die in het land actief bleef tijdens de oorlog en aangezien ik al langere tijd bezig ben op het gebied van liefdadigheid en ambassadeur ben voor Amnesty International, lukte het mij om naar mijn land terug te keren. Op het moment dat ik eindelijk landde in Sierra Leone kwamen de regels voor de track ‘Homecoming’ als het ware in één keer binnen. Mijn droom is om dit ooit daar, in mijn geboorteland live te kunnen spelen.” Voor Amnesty International organiseerde Bai benefietoptredens met andere artiesten. Hij blijkt een zeer gewaardeerde collega te zijn in een wereld waarin jaloezie en afgunst niet vreemd is. Zo wilden artiesten als Habib Koité, Vanessa Paradis, Cassandra Wilson en Dani Klein van Vaya Con Dios maar wat graag met hem samenwerken of hem mee op tournee nemen als speciale gast om de zaal alvast in de juiste stemming te krijgen. Vaya Con Dios bewerkte zelfs het van hem afkomstige ‘Substitute’. Het werk voor UNHCR, een VN Vluchtelingenorganisatie, bracht hem ook in contact met de Senegalese zanger, muzikant en politicus Youssou N’Dour, iemand met wie een speciale band is ontstaan: “Youssou is iemand waarvan ik heel veel heb geleerd. Het is ook gebleken dat wij veel culturele overeenkomsten met elkaar hebben. Ik heb met hem in Senegal muziek gemaakt en in de studio gezeten maar daarnaast heb ik als mens heel veel aan hem gehad omdat hij mij enorm inspireerde iets voor anderen te kunnen betekenen en door te laten zien hoe ik dat kon doen. Voordat wij met elkaar samenwerkten zijn wij bij zijn moeder geweest. Het is een Afrikaanse traditie dat ik daar zijn moeder ontmoette en haar mijn respect betuigde.”
“Mijn muzikale en artistieke reis heeft mij nu pas op een punt gebracht waar ik in staat was om dit ‘Salone’-project te voltooien. Niet eerder lukte het mij om dit op te kunnen brengen ook al zijn de Afrikaanse roots altijd in mijn muziek aanwezig geweest. Het is natuurlijk ook een vreemde situatie dat ik, hoewel ik er vandaan kom, nog nooit muziek heb gemaakt of heb opgetreden. Mijn muzikale volwassenheid is pas in België ontstaan. Later dit jaar hoop ik eindelijk in mijn geboorteland te kunnen spelen.
De blues hoeft niet opnieuw te worden uitgevonden. Je hoeft de Amerikanen al helemaal niet te vertellen hoe de vork in de steel zit. Ik ben er ook niet op uit om het wiel opnieuw uit te vinden. Mensen zitten ook niet te wachten op het zoveelste blues-album want er is tenslotte al zoveel moois gemaakt waar we tegenwoordig nog steeds van kunnen genieten. Maar wat ik probeer is om zowel mijn Europese invloeden als mijn Afrikaanse roots in deze muziek te verweven en daarmee een uniek geluid te creëren. Ik ben opgegroeid in een andere tijd dan de helden die mij al die jaren geïnspireerd hebben en dat hoor je ook in de teksten. Ik gebruik veel van wat ik om mij heen zie in mijn teksten. Ik wilde het al heel lang op deze manier gaan aanpakken maar ergens ontbrak het mij aan lef om het zo te doen.
Het was voor mij de eerste keer dat ik mijn emoties op zulke intensieve wijze in mijn muziek heb verwerkt en dat is iets waar ik echt moed voor heb moeten verzamelen. Het is echt heel moeilijk want het moet simpelweg overtuigen, echt goed zijn dus en ik ken nu eenmaal als geen ander mijn beperkingen. Daarmee moet je dus durven omgaan. Je vraagt je ook af of de mensen daar op zitten te wachten en daarom is het nu zo enorm fijn om allemaal positieve reacties te mogen ontvangen. Voor mij draait het in de muziek altijd om de volgende elementen: ‘Spritual, refreshing, joyful and rewarding’. Als ik de reacties moet geloven dan lijk ik in die opzet te zijn geslaagd. Sommige luisteraars hebben mij verteld dat ze geraakt zijn door mijn muziek en sommigen hebben mij gezegd dat ze zichzelf herkennen in mijn liedjes. Een groter compliment is er voor mij niet mogelijk en het geeft aan dat mijn beslissing om dit toch door te zetten de juiste is geweest.
Het is alsof je het diepste van je ziel blootgeeft. Bovendien is het zo dat je niet alleen door middel van teksten veel gevoel laat spreken maar ik heb dat ook in mijn muziek proberen te vertellen door zoveel mogelijk zelf te spelen. Normaal gesproken ben je bij het opnemen in een studio continu omringd door muzikanten en technici. Ik was voor het opnemen van ‘Salone’ alleen in een ruimte waarbij het leek alsof ik voor een spiegel stond te spelen. Echt alles moest in het teken staan van het liedje. Ik heb het voornamelijk alleen gedaan omdat ik degene ben die dat gevoel het beste kan weergeven, omdat ik de waarde ken van die teksten en omdat ik het zelf zo heb ervaren. Het draait in mijn liedjes allemaal om ‘honesty and sensitivity’. Je zou kunnen zeggen dat ik met de arrangementen de teksten en mijn stem heb verpakt.”
“Niet al mijn teksten komen voort uit eigen ervaringen maar wanneer je veel met mensen in contact komt zijn er altijd verhalen waarin je iets van jezelf herkent en die ook op jouw leven van toepassing zijn. Ik ben van mening dat je als songwriter altijd naar de mensen moet luisteren. Op dit album is een mix ontstaan van zowel andermans als eigen ervaringen. Sommige verhalen zijn dusdanig de moeite waard dat het inspireert om daar over te schrijven. Sommige hiervan zijn actueel en andere zijn van langer geleden maar een track als ‘Lady Boss’, dat handelt over gelijke rechten en die van vrouwen in het bijzonder, is spijtig genoeg nog iets van alle tijden. Ik heb er weliswaar een komische noot aan toegevoegd door het op mijzelf te betrekken. Ik wordt in het liedje op een nogal grappige manier gedomineerd door mijn vrouw die betrokken is bij de Me-Too-beweging maar dat geldt dus ook voor mij. Ik schrijf ook over de drukte van deze tijd die mede door social media bepaald wordt maar tegelijkertijd hoor je muziek waarvan de oorsprong vele decennia daarvoor ligt. Zo zing ik in ‘Can’t Wait Here Too Long’ over een moderne man die als het ware ‘de boot heeft gemist’ op een bepaald moment in zijn leven. Hij staat dan op ‘the crossroads’ en kan de snelheid waarin alles tegenwoordig gaat niet bijbenen. Al dit soort dingen maakt dat ‘Salone’ een soort modern blues-album is geworden.”
Er blijkt inmiddels een wereldwijde interesse te zijn ontstaan naar de muziek van Bai Kamara Jr. en zelfs in Amerika is men inmiddels op de hoogte van zijn bijzondere project. Toch zal het eerst dichtbij huis gaan plaatsvinden en kunnen wij ons ook gaan opmaken voor een bezoekje van deze gedreven muzikant.
“Ik kan niet wachten om weer terug te keren naar de Nederlandse podia. Ik heb gemerkt dat men hier heel nieuwsgierig is naar mijn muzikale activiteiten. Ik heb ook alleen maar prettige ervaringen opgedaan tijdens al die keren dat ik bij jullie heb mogen spelen. De mensen staan duidelijk heel erg hopen voor mijn werk.”
Op het moment van ons gesprek zijn diverse contacten gelegd met het oog op eventuele optredens die er in Nederland zouden plaatsvinden. In verband met de huidige situatie rondom het virus dat de hele wereld in zijn greep houdt, staan de geplande shows nog even in de ijskast maar dat Bai Kamara Jr. zijn prachtige Afro-Amerikaanse Blues bij ons komt brengen staat vast. De data om het live mee te kunnen maken volgen hopelijk snel.
Website Bai Kamara Jr.
We horen graag je mening! Voeg reactie toe