Recensie (en gesprek): Ralph de Jongh – Ill

Ralph de Jongh – Ill
PIAS (Play It Again Sam)

Tekst: Paul Scholman

Het ging uitstekend met de carrière van Ralph, zowel solo als met zijn band Crazy Hearts, wordt Ralph tot winnaar van de Dutch Blues Award 2011 voor Beste Vocalist gekroond. Maar ineens verdwijnt Ralph de Jongh eind 2012 uit beeld. Een fysieke burn out luidt het commentaar. Laat maar even gaan dacht ik toen, het zal zijn tijd nodig hebben en zie, even plotseling was daar het bericht dat ‘Godfather of The Blues omgeving Ridderkerk’ Nico Bravenboer, de eer had gekregen om de comeback van Ralph te mogen aankondigen. Come On In My Kitchen, een ruim tien minuten durende versie van Robert Johnson’s-klassieker, geeft mooi het beeld weer in welke sfeer deze comeback gestalte kreeg. Een mooi beeld is aan het eind van de film: Nico Bravenboer hangend om de nek van Ralph, die in een kennelijke extase verkeerde, en gewoon doorging met zijn trip. The Show Must Go On! Wat een mooie comeback!

Ook was daar ineens het bericht van een nieuwe plaat van Ralph die ineens bij mij op het matje lag. Schrijf jij er maar wat over was het begeleidende commentaar. Ik weet niet wat mij overkwam? Plankenkoorts? Uitgerekend bij Ralph die met zijn klompenact mijn hart had gestolen een paar jaar geleden. Die keer in het Dak in Leerdam toen er een half verkeersbord van hout lag dat aan een “oude” kaasreclame deed denken: Leerda stond er op.

Deze plaat is zo breekbaar, zo kwetsbaar, zo benauwend, maar zo vol passie. Ik krijg er niks van op papier, dacht ik na een eerste luisterbeurt. De begeleidende tekst die werd meegestuurd stond dit: Ralph heeft zich tijdens zijn jaar ziek zijn (natuurlijk!) ook bezig gehouden met muziek. Het resultaat hiervan is Ralph’s nieuwe album: ”Ill”. Puurder dan deze wordt het niet, zelfs niet bij Ralph. Het album is als een diamant die voor 99% geslepen is. De overblijvende randjes maken het geweldig, zo heel mooi passend bij deze periode in zijn leven. Hij heeft deze nummers geschreven, gezongen, alle instrumenten zelf bespeeld, zelf opgenomen en gemixt. De nummers zijn professioneel gemasterd. Te koop, natuurlijk bij zijn optredens.  Hier alvast een voorproefje: “Before I go astray”, het derde nummer van het album. Oh ja, delen mag!

Over deze plaat ben ook ik enthousiast. Ik schreef in het begin al dat deze plaat zo breekbaar, zo kwetsbaar, zo benauwend, maar zo vol passie is. En van Hollandse bodem…! Ralph gaf zelf al aan dat hij niet altijd goed bij stemwas tijdens de opname. Het stoort geen moment en zal als een monument dit tijdvak in zijn carrière aangeven.

Om te bestellen; Stuur even een prive bericht via facebook https://www.facebook.com/ralph.music.dejongh met je adres, en maak 17,50 over op NL48 RABO 0152287736 tnv Ralph de Jongh

Een gesprek met Ralph
Echter in de tussenliggende periode van uitval en comeback zat een wereld waar we geen weet van hebben. Ralph is door een behoorlijk diep dal gegaan. Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en contact gezocht met Ralph zelf. Alles wat ik uit het hoofd of van internet zou halen, was toch niet relevant meer. Een dag later zaten we in het voorjaarszonnetje op perron 11b op het centraal station te Utrecht te bomen over wat er de afgelopen zeg maar bijna anderhalf jaar hem was overkomen. Zo snel kan het gaan.

De oorsprong van zijn ziekte zit hem waarschijnlijk in het feit dat Ralph als loodgieter lange dagen moest maken: 5 uur op en pas om 19:00 uur weer binnen. Dan liepen daar ook nog de optredens in het weekend doorheen. Tijd om te herstellen was er niet meer. Ralph begon zich grieperig te voelen, alles deed zeer, maar met een week of max. twee weken ben je daar, normaal gesproken wel vanaf. Zo dacht ook de huisarts. Echter na zes weken was dat grieperige gevoel er nog steeds. “Positief als ik ben ingesteld, kon dit geen burn out zijn”. “Achteraf bleek het volgens de internist een ‘post viraal syndroom’ te zijn”.

Zo vertelde hij dat hem soms de gedachte bekroop dat hij er de volgende dag niet meer zou zijn. Pure angst. Of de angst dat hij kanker onder de leden zou hebben, maakte geregeld bezit van zijn gedachten. “Om gek van te worden”. “Mij bekroop wel het gevoel van zal dit ooit nog overgaan?” “Ik was niet depressief, zo ben ik niet. Ik ben meer positief aangelegd, ik was gewoon wel lichamelijk ziek. Het hield mij uiteindelijk een half jaar aan het bed gekluisterd, tot vrijwel niets in staat. Zo lamlendig had ik mij nog nooit gevoeld. Nooit ziek. De eerste keer in 20 jaar of zo”. Een beetje met de gitaar wat vogelen om de tijd te doden, toch proberen wat liedjes te schrijven en uiteindelijk lag er voldoende op de plank om er toch nog een paar weg te gooien. Haha. “Het ergste was nog om al die optredens af te moeten zeggen. Ik probeerde wel van week tot week te kijken, maar het schoot gewoon niet op”.

“Nu is het zaak om beetje bij beetje op krachten te komen, morgenavond sta ik in de Amer in Drenthe, maar ik weet nog helemaal niet waar ik sta”. “Ik ga voor drie sets en zie wel waar het schip strand”. “Het is voor die jongens ook belangrijk, want het doel is een benefietconcert om de Amer te behouden voor dit soort activiteiten”. Het stond eigenlijk al eerder gepland, maar dat kwam voor mij nog te vroeg. Ik wilde het afzeggen, maar zij wilden graag dat het alleen maar zou worden uitgesteld en we hebben op de gok een andere datum geprikt in de hoop dat het al beter zou gaan”. “Het is nu vooral zaak de conditie weer op te bouwen, maar ook niet te hard van stapel te lopen”.

“Alle nummers van ‘Ill’ staan in het teken van het afgelopen jaar”. “Er staat nog een cd klaar voor een release, maar dat hebben we nog even uitgesteld voor deze cd Ill”: ‘Bazooka’, het instrumentale openingsnummer klinkt in mijn oren direct als Ralph de Jongh. In gedachten zie ik hem al zitten op zijn stoel, geheel in trance. Ralph moet er om lachen als ik hem er mee confronteer, maar hij slaat op een bepaalde manier zijn gitaar aan en heeft een sound die onmiskenbaar Ralph is. Overigens zijn alle nummers zelf geschreven en instrumenten zelf bespeeld, zoals geschreven. Alle opnames zijn eigenlijk simpel opgenomen. Take 1 goed? Niks meer aan doen, Ja!?! Hup dan take 2 er overheen. Ook goed? Okay, volgende track. Hoe simpel kan het zijn om in je eentje een cd op te nemen. Zo hou je ook de kosten in de hand.

De beleving is heftig op ‘Blow Me Insane’, zo klinkt het in mijn oren. Startend met een droge harp, slaggitaar er overheen gelegd en een elecgitaartje om de spanning op te voeren in duo met een zonderlinge harp. Het borrelt, het is spannend, het echoot, deze plaat is ziek en we willen meer. We kunnen niet meer wachten. Let’s Blues. Ralph heeft dit nummer in 1996 al geschreven… Tijdloos dus!

‘Before I Go Astray’ is een zwaar en bedompt nummer. Zang een beetje op de achtergrond. “Mijn stem was niet in orde tijdens de opnames. Soms was hoog zingen wel de beste manier om mij te uiten. Maar het kon mij niet zoveel schelen op dat moment. Ik wilde gewoon dat die cd er kwam, al is het maar om iets af te kunnen sluiten”.
Gaat over de periode tijdens zijn ziekte en met name de gedachten die hem bekropen als “misschien ben ik er morgen niet meer” en “misschien heb ik wel kanker en is het snel met mij afgelopen”. ‘Down the road I walk, towards my coffin. And I need some fast water, before I go astray’. Ik kreeg het er benauwd van…

Tijdens ‘2 Feet The Soul’ nummer kreeg ik een beetje een Astral Weeks gevoel van Van Morrison. “Het is een beetje een filosofische boodschap: “dicht bij jezelf blijven”. Zegt Ralph daarover. ‘Father’ gaat over one night stands waarbij het gevoel blijft knagen een kind te hebben verwekt. Iets in de geest van “wel de lusten, maar niet de lasten” en als vader op die manier de verantwoordelijkheid te ontlopen.

‘Skyline’ Bouwt de spanning op en tokkelt tweestemmig twee gitaren in elkaar, met een soort flamengo die eerst rustig op de achtergrond meeloopt, maar verderop uit de kast komt. Op de achtergrond aan het eind lopen ze door elkaar heen. Gaat over Ralph’s scheiding in deze periode. Het leek hem het beste zijn eigen ding te gaan doen en een ander daar niet mee te belasten. “Wie volgt die volgt en anders nemen we afscheid van elkaar zonder ‘hard feelings’, zegt hij daarover. ‘The lines in my face keep growing because I feel pain and I need to love myself more. To chose my own direction and to fear not what I feel. All the nagging kids in my head with their possible lies, and their fear and their frowning’.

‘Lifts You Up’ is een somber akoestisch nummer. ‘Ik probeerde mijn ziekte te accepteren zoals het was, maar het was moeilijk. Berusting en proberen er weer bovenop te komen’. Blijf met twee voeten op de grond is de kern van de boodschap. ‘It’s Fine With Me’, ‘It’s Fine With Me’, ‘It’s Fine With Me’…… ‘Sweating’ is een instrumentaal nummer met een akoestische en een elektrische gitaar lekker door elkaar heen geweven. Spannend en ontspannend tegelijk. Bankzaken, hoofdtelefoon, ogen dicht en genieten maar. Niks zweten, dat laten we lekker aan Ralph over. ‘Marring’ is een nummer over zijn scheiding iets wat geregeld terug komt op deze plaat. Zo zijn er meer paralellen te trekken. ‘I’m going away, where marrying used to live’.

“‘So’ gaat over de ontdekking van het moment er achter te komen, wat iets met je doet”, terwijl je niet weet waarom dat zo is”. “Op een dag kom ik thuis en dan heb ik mijn vleugels weer terug”. Mooie beeldspraak. “Bang voor veel dingen tijdens mijn ziekte het afgelopen jaar. Bijv. bang om niet meer te kunnen rennen”. ‘Someday I’ll come home with wings. I’ll trash my fear and sing. I am born this way, trying to sing my heart out every day. I want to love you yes I do’.
´Wide Open Spaces´ gaat over drank: ‘He’s got freedom, but he uses it to be no answer. Story with doping, with the booze and the coke to the brim. Wide open spaces, man lost control’.

‘Feet’ geeft het belang aan volgens Ralph dat je je eigen spoor moet blijven volgen. Neem afscheid van mensen als het jou niet past. ‘For bitter and for sweet, I’ll follow my two feet. If the tears come rolling down, I’m going to stand my ground, I’ll guard my soul’. ‘Let Me Be Lonely’ gaat ook over Ralph’s scheiding. Vlak voor het overlijden van Harry Muskee heeft Ralph het nog naar Harry Muskee gestuurd en hij was enthousiast. Let me be lonely, on the mountain tops. Let me be lonely, when I can’t find love. Let me be lonely, on every track and trail. In sun and rain, I winters, snow too. Heaven knows I’m trying. Let me be the sun in you, my child. Let me be lonely, hiiiiiiiii, lonely.

Over zijn klompenact zegt hij dat dat bij toeval is ontstaan. We waren onderweg naar Enschede en we zaten in een verschrikkelijke sneeuw storm. M’n boots waren zeiknat en ik kocht een paar klompen. Dat werkte fantastisch en gaf een extra boost aan het ritmische stampwerk dat ik toch ook al met mijn laarzen aan deed. Publiek laaiend enthousiast en zo hebben we het er in gehouden, maar ik doe het niet altijd. Hangt een beetje van het moment af. Het moet spontaan blijven. In Duitsland kwamen we een T-shirt van mij tegen met de tekst: ‘Blues On Wooden Shoes’. Hahaha.

Kijkend op mijn klokkie vroeg hij hoe laat het was en wanneer de volgende trein naar Roosendaal ging. Snel kijkend op mijn telefoon vertelde ik hem dat hij nog 3 minuten had om op perron 4 te komen. “Dat ga ik proberen, dat vind ik leuk”. En weg was mijn afspraak. Rennen kan hij nog steeds. Dat geeft denk ik zijn levenslust van dit moment weer en geeft hoop voor de toekomst voor de Nederlandse Blues en voor Ralph de Jongh in het bijzonder.

Website: www.ralphdejongh.com

Ook op Blues Magazine ...