NORTH SEA JAZZ FESTIVAL 2023
Dag 2 Zaterdag 8 juli 2023
OUDGEDIENDEN VERRASSEND STERK OP NORTH SEA JAZZ 2023
De tweede dag van het North Sea Jazz Festival 2023 belooft op voorhand al een memorabele dag te worden. De verwachting is niet alleen dat het de heetste dag van het jaar zal worden maar er staan bovendien een paar namen op het programma die de muziekharten zal doen smelten, de gemoederen verhitten en hevige emoties gaat losmaken. Wie een blik werpt op het blokkenschema dat bij de entree wordt uitgereikt zal zich verbazen over de diversiteit van het programma. Uit werkelijk alle windhoeken van de wereld zijn artiesten ingevlogen die met elkaar één doel nastreven, namelijk om samen met duizenden muziekliefhebbers in harmonie te genieten van hun passie en om tegelijkertijd een tegengeluid te bieden in een tijd waarin verharding en polarisatie de normaalste zaken van de wereld lijken te zijn. Blues Magazine is ook vandaag op tijd aanwezig op het enorme complex van Ahoy om weer zoveel mogelijk indrukken op te doen waarvan hier het verslag te lezen is…
Tekst: Jeroen Bakker / Foto’s: Marco van Rooijen. Alle foto’s zijn te zien in het fotoalbum North Sea Jazz 2023.
Terwijl nog uitgebreid wordt terug gekeken naar de eerste festivaldag en de discussie over de kwaliteit van het optreden van Van Morrison geen winnaar lijkt op te leveren, worden nog diverse kaarten gevraagd en aangeboden voor de toegangspoorten van Ahoy. Dat is opvallend omdat de tickets alleen via een QR-code op je mobiel toegang geven. De handel draait echter op volle toeren door en lijkt zowaar zelfs op een lucratief verdienmodel. “3-Dagen-kaart over? Ik geef je €100,-“, om vervolgens voor minimaal het drievoudige door te verkopen. Wanneer je een 3-dagenkaart wilt aanbieden tegen kostprijs via de officiële Ticketmaster-website heb je pech. Een uur voor aanvang op de eerste dag wordt de aangeboden kaart weer terug gestuurd in je account omdat het, overigens dik uitverkochte, evenement “op het punt staat om te beginnen.” Ook hier is er, in navolging van Lowlands, geen mogelijkheid om de hulp van Ticketswap in te schakelen. Het levert veel problemen op bij de entree waar een hulp-post is opgesteld maar waar ook niets geregeld kan worden. Het lijkt er sterk op dat North Sea Jazz voor jou bepaalt dat een overgebleven ticket niet beschikbaar kan worden gesteld voor iemand die, tegen kostprijs, graag een kaart zou willen aanschaffen voor dit uitverkochte evenement.
De tickethouders die op tijd zijn gearriveerd horen bij het Mississippi-buitenpodium de bijzondere samenwerking van conservatoriumstudenten uit Antwerpen, Köln en muzikanten afkomstig van Codarts Rotterdam. Onder de naam CODARTS PRESENTS: ARKESTRA PLAYS SHORTER presenteert deze indrukwekkende bigband een eerbetoon aan de muziek van Wayne Shorter, de Amerikaanse componist, saxofonist en bandleider die dit voorjaar op 89-jarige leeftijd overleed en een meer dan belangrijke rol vervulde als vrije improvisator in de historie van de jazzmuziek. Het ensemble wordt geleid door Codarts-docente/trombonist Ilja Reijgoud terwijl ook Kika Sprangers wederom haar opwachting maakt. We zagen de saxofonist een dag eerder als grote jazz-belofte aangekondigd zien worden in de Missouri waar zij het werk van haar laatste album ‘Mind’s Eye’ speelde. We zien op het podium in de voorhoede nog een bekend gezicht verschijnen met haar altsaxofoon. Het is Tineke Postma, een specialist wanneer het werk van Shorter betreft. Ook zij speelde zich al warm op de eerste dag en wel bij het bijzondere optreden van Terri Lyne Carrington die met haar ‘New Standards Vol. 1’ de vrouwen in de geschiedenis van de jazz onder de aandacht brengt. De combinatie van aankomend talent en ervaren muzikanten komen we dit weekend vaker tegen. Het heden en verleden van de jazzmuziek komen op North Sea Jazz namelijk altijd bij elkaar. Het resultaat hiervan is hier dan ook te zien in een geslaagde combinatie van jeugdig enthousiasme, bewijsdrang en heel veel speelplezier.
Minder frivool maar minstens zo intens is het optreden van het Noorse TRONDHEIM JAZZ ORCHESTRA & GURLS dat volgt op hetzelfde podium. Wie een goed beeld probeert te krijgen van de Noorse jazzscene is hier aan het juiste adres. De verrichtingen van dit orkest worden echter door veel bezoekers aangegrepen om een keuze te maken uit het enorme culinaire aanbod zoals dat op het festival gebruikelijk is. Zo is daar de overheerlijke Rotdog van Hansworst, kan er aan de draaitafel gekozen worden uit diverse Sushi-hapjes en is voor het luttele bedrag van slechts €11,- een eenvoudig broodje Hamburger te krijgen.
Dan gaat het er op de Congo Square, zoals dit weekend wel vaker het geval is, stukken uitbundiger aan toe. Het dak van het allerkleinste podium van het festival lijkt er af te gaan als NAFT er eens stevig de beuk in gooit. Heftig pompende drumbeats met lyrisch blazerswerk doen het goed bij het festivalpubliek dat vandaag al vroeg aanwezig is. Organische house uit België hadden wij hier nog niet eerder gezien maar het is niet moeilijk voor te stellen dat ieder willekeurig festival graag gebruik maakt van een sfeerverhogend stel gangmakers zoals deze energieke brassband. De kracht van deze jongens is de interactie met het publiek. De missie om gezamenlijk de boel op zijn kop te zetten is dan ook ruimschoots geslaagd. Van het feestje bij het kleinste podium naar een andere grote show in de Nile is hier een kwestie van slechts honderd meter lopen.
Daar hebben de liefhebbers van spetterende funk zich verzameld om samen met PHILIP LASSITER & THE PHILTHY PHUNK ARMY een uitbundige party te vieren die soms gelijkenissen vertoont met de optredens van Prince zoals die zich hier twaalf jaar geleden afspeelden. Die link is niet vreemd aangezien Lassiter eerder bekendheid verwierf als arrangeur en bandleider van The New Power Generation, de waanzinnige band waar de legendarische kleine man uit Minneapolis ooit mee samenwerkte. Als geen ander weet Lassiter zijn publiek te bespelen. Heeft ie geleerd van zijn vader die predikant was. De indrukwekkende hoeveelheid energie die zo dikwijls vrijkwam bij zijn optredens vinden we vandaag terug bij de extravagant uitgedoste Lassiter en zijn 23-koppige band. Je komt ogen en oren tekort om het te kunnen bevatten wat zich hier afspeelt. Het tempo ligt hoog en het plezier spat er van af. Diverse stijlen schieten in één uur voorbij maar de stomende funk blijft steeds weer de basis. Links staan de blazers, rechts de achtergrondvocalisten die regelmatig op de voorgrond treden en, zoals de gehele band, alle ruimte krijgen van de hyperactieve bandleider die de touwtjes overigens opvallend strak in handen heeft.
Veel tijd om op adem te komen is er nauwelijks. De interessante overlappingen in het programma zijn volop aanwezig en bovendien in deze drukte en warmte een enorme uitdaging. Wie onderweg is van het ene podium naar het andere podium kan per toeval iets tegenkomen wat de aandacht trekt en soms voor enige tijd zelfs vasthoudt. Zo klinkt er vanuit de Congo authentieke soul die afkomstig lijkt uit de Daptone-stal, denk aan de te vroeg overleden Amy Winehouse of Sharon Jones, en horen we een bijzondere vrouwenstem ‘If You Don’t Want My Love’ en ‘What a Difference She Made’ zingen. Zij maakt daadwerkelijk het verschil. Bij nader inzien is de verrassing groot als blijkt dat er op dit podium een man staat met een gitaar in de hand en de vocalen van hem afkomstig zijn. Hij is JALEN NGONDA, afkomstig uit USA maar woonachtig in UK en hij beschikt over een zeer bijzonder vrouwelijk timbre. De teksten zijn hartbrekende liefdesliedjes. Ellende kan soms tot prachtige muziek leiden. Het publiek geniet er duidelijk van maar het gespeelde materiaal wordt nog nauwelijks herkend. Logisch, het eerste volledige album moet nog uitkomen en zal ergens in september worden uitgebracht. Dit optreden van Ngonda met zijn trio krijgt in Rotterdam in ieder geval nog zeker nog een staartje, “See you later this year in Bird”, en misschien zelfs volgend jaar op ditzelfde festival.
Zo is het ook gegaan bij de mannen van SNARKY PUPPY die nog eens tijdens een officiële NSJ-Boogieball-afterparty in Bird belandden. Sinds de eerste keer in 2013 mogen zij al weer voor de vijfde maal aantreden op NSJ. Deze keer weer in een afgeladen volle Maas waar vandaag de grote ‘hits’ buiten beschouwing worden gelaten. Het 15e album ‘Empire Central’ dat vorig jaar verscheen en waarin ‘de zwarte’ muziek van Dallas centraal staat, is waar het vandaag allemaal om draait. De tour met Steely Dan, al vanaf de oprichting een enorme invloed op de band, heeft Snarky Puppy zelfverzekerd gemaakt. Het gaat ze allemaal zo gemakkelijk af terwijl de instrumentale composities alle kanten opvliegen. Vette grooves, funk, soul, gospel, jazz maar ook bombastische noise die de rock voorbij gaat, het wordt subtiel in elkaar verweven in een strak geregisseerd optreden waarbij de rol van bandleider/bassist Michael League zeer bepalend is. Begrijpelijk dat we een grote naam als Snarky Puppy hier wederom op het programma zien staan maar de verrassing is er nu toch echt wel af. Een gastrolletje van Philip Lassiter, een goede vriend van de band met wie vaak is samengewerkt, in een spontane jamsessie had het optreden wellicht nog kunnen redden. Nu is het niet het vlammetje dat vandaag de zaal verwarmd. De virtuositeit wint het hier namelijk van het gevoel en dat voelt bij vlagen zelfs verrekte kil aan.
Een door jazz-deskundige Ashley Kahn gearrangeerde ontmoeting zoals die hier tien jaar geleden plaatsvond tussen Michael League en MARCUS MILLER waarin de vraag “How to develop a groove” werd behandeld krijgt vandaag geen vervolg. Beide artiesten hebben een overvolle agenda maar Miller neemt toch graag nog even de tijd om na zijn optreden enkele vragen van zijn fans te kunnen beantwoorden. Na voor de zoveelste keer in ‘Detroit’ één van de meest indrukwekkende bassolo’s ooit gemaakt te hebben gespeeld, lukt het hem moeiteloos om een goed gevulde Nile stil te krijgen tijdens ‘Mr. Pastorius’, zijn tribute dat hij schreef voor bas-icoon Jacco Pastorius en dat terecht kwam op het album van Miles Davis. Koude rillingen zijn er bij het sferische trompet-intro van Russell Gunn. Vragen naar het aantal keren dat Marcus Miller hier zijn virtuoze baskunsten staat te vertonen heeft geen zin. Hij is zelf de tel al lang kwijt. Vijf jaar geleden zagen we hem hier voor het laatst. Hij prijst zichzelf gelukkig ooit te hebben kunnen samenwerken met iemand als Miles Davis, “Er zal nooit meer een decennium zijn in de Amerikaanse historie waarin zoveel grote ontwikkelingen plaatsvinden”, vult hij zijn laatste opmerking aan. “Die invloed is terug te horen in de muziek van Miles Davis. Er komt nooit meer iemand zoals hij.” Hij kijkt niet alleen maar terug op zijn prachtige hoogtepunten in zijn carrière maar is ook druk bezig met de toekomst van zijn geliefde muzieksoort. “In de jazz lijkt alles al te zijn gezegd en gedaan maar er gebeurt nog steeds ontzettend veel. Ik volg de ontwikkelingen nauwlettend. Vaak ontmoet ik jonge muzikanten die nog op het conservatorium studeren en het is altijd leuk om met talenten samen te werken. Dat houdt mij ook weer scherp.”
Jong en getalenteerd waren de THE STAPLES JR. SINGERS ook maar daarvoor moet weer wel een sprongetje terug in de tijd worden gemaakt. Een tijd waarin het niet gemakkelijk was om als gekleurde muzikant op te treden in een omgeving met nogal merkwaardige opvattingen. Al op 11-jarige leeftijd maakte Annie Brown deel uit van een band met haar broers A.R.C. en Edward, respectievelijk 12 en 13 jaar. De optredens vonden voornamelijk plaats in Aberdeen, Missisippi of in de directe omgeving. De podia waren die van schoolkantines of in de kerk. Daarbuiten werd al snel een prima basis gevormd voor een grotere bekendheid maar tegelijkertijd stuitten de jonge muzikanten op veel weerstand en onbegrip. Niet iedereen zat namelijk te wachten op donkere muzikanten die aan de haal gingen met bijbelse teksten en daar een eigen muzikale draai aan gaven. Vernoemd naar hun grote voorbeelden breidde het aantal optredens al snel uit. In die tijd werd ook het album ‘When Do We Get Paid’ uitgebracht maar op een wel heel kleine schaal, slechts 500 exemplaren kwamen er uit de fabriek en werden overigens wel allemaal verkocht. De familie-band heeft er indertijd nooit een cent aan overgehouden. De distributie van geluidsdragers verliep nog niet zo professioneel zeg maar en belangrijker nog: “We love to praise the Lord, not some kind of show-business”, aldus Edward.
Ruim vijftig jaar later is het album opnieuw uitgebracht en blijkt in 2023 nog altijd de actualiteitswaarde en de enorme impact ervan. Vandaag is de Congo omgetoverd tot een kerk waar de gospel gepredikt wordt, begeleid door met soul doorspekte muziek, en de publieksparticipatie een belangrijk onderdeel vormt van de dienst. Edward vertelt over de tijd dat The Staples Jr. Singers soms geen idee hadden wat hen te wachten stond wanneer met het tourbusje van de ene naar de andere plaats werd gereden. De tijden van een onaangename ontvangst of een vijandig publiek lijken heel ver weg. De waardering voor het drietal is duidelijk voelbaar. A.R.C. is duidelijk trots op zijn familie. ‘I’m Going To The City’ wordt met zoveel gevoel en overtuiging gespeeld dat je ze nu al als meest authentieke muzikanten van het festival kunt bestempelen. Het optreden is een absoluut hoogtepunt van het festival en het is niet moeilijk voor te stellen dat deze muziek, de soms bezwerende funk en soul, van dit gezelschap voor veel mensen niet alleen kracht maar ook een uitweg heeft geboden in donkere tijden.
Het contrast met de moderne bombastische klanken van ‘Overpowered’ zoals die klinken vanuit de Maas, is ineens niet zo groot. Het vermoeden dat RÓISÍN MURPHY zich voorafgaand aan haar optreden heeft opgeladen in de Congo lijkt best aannemelijk. Haar show barst van de kracht, energie en is in meerdere opzichten dan ook overweldigend. Letterlijk en ook figuurlijk wordt alles uit de (kleding)kast gehaald om het publiek te vermaken met een show die zowel muzikaal als visueel van de eerste tot de laatste minuut uitermate boeiend is. Daarvoor heeft de Ierse zangeres allerlei attributen, waaronder een zilverkleurige paspop, op het podium meegenomen maar zijn het naast alle showelementen toch vooral de enorm pakkende hits waarmee Murphy indruk maakt. Naast haar eigen succesvolle solo-materiaal heeft zij bovendien de luxe keuzemogelijkheid van het werk dat afkomstig is uit de tijd waarin zij bekendheid verwierf als frontvrouw van Moloko. Gestoken in een ietwat afwijkend arrangement klinken grote hits als ‘SIng It Back’ en ‘The Time is Now’ zowel herkenbaar, vertrouwd en toch eigentijds. Desondanks lijkt het vonkje maar niet echt te willen overslaan, ontbreekt de intimiteit, en is de grote zaal van Ahoy ineens ook erg groot.
Hetzelfde probleem zien we bij het optreden van JACOB BANKS in dezelfde hal. Banks denkt het succes van zijn show op NSJ2019 met slechts een drummer en een toetsenist/gitarist wel even te kunnen evenaren of zelfs te overtreffen. Het valt duidelijk niet mee voor de succesvolle Britse/Nigeriaanse soulzanger die vandaag wat last van poliepen op zijn stembanden lijkt te hebben. De rauwe randjes dwingen hem regelmatig tot forceren om toch maar zijn karakteristieke machtige uithalen te kunnen voortbrengen. Voor een verslag van vandaag kan worden verwezen naar de recensie van vier jaar geleden want op enkele nummers na is deze show een regelrechte kopie van de vorige keer.
Van afstand en kilte is zaterdagavond duidelijk geen sprake in de drukke Congo waar de kachel onafgebroken aan staat en de voorste rijen met de neus tegen het podium aan gedrukt, in afwachting zijn van DEWOLFF & DAWN BROTHERS PRESENT DOUBLE CREAM. De fusie van deze twee Nederlandse bands kwam niet echt als een verrassing uit de lucht vallen. De kwaliteit van het eerste volwaardige resultaat hiervan zoals dat vorig jaar op het album ‘Double Cream’ te horen viel, was dat echter wel. Dat de verbluffend sterke sound hier bovendien zo sterk overeind blijft is ook niet heel vreemd. Het album is namelijk in de studio ook grotendeels live opgenomen. Op het podium blijken twee toetsenisten, twee gitaristen, een percussionist en een drummer die regelmatig van kruk wisselen en twee uitstekende vocalisten prima te kunnen samenwerken zonder elkaar in de weg te zitten. Er blijft zelfs ruimte over in de breed uitgemeten stukken zoals dat in het ontspannen gespeelde ‘What Kind of a Woman’ heel mooi tot uiting komt. De blazers geven het geheel nog eens een extra vette soulvolle lading.
Als een ware Reverend Al Green die zijn zondagdienst opent heet Pablo zijn gevolg welkom: “You wanted it and you got it! The Cream of the Cream of the Cream….Double Cream!!”. De gelovigen en de liefhebbers van een authentieke soulrevue zijn hier op de juiste plaats want “The night time is the right time”, aldus de voorganger van DeWolff die nog niet zo heel lang geleden zelf getuige was van een muzikale dienst onder leiding van de legendarische en nog immer actieve soulzanger/dominee. De opwindende soul en rhythm & blues heeft duidelijk een helende werking want de energie straalt daadwerkelijk over van het podium naar het publiek op deze warme dag die later een kookpunt zal bereiken bij de afsluiter van de tweede dag.
Hij heeft hier al eens eerder gestaan in 2011 maar de opwinding, nu twaalf jaar later, in afwachting van het optreden van TOM JONES is tijdens deze editie groter dan ooit. Al ruim een uur van tevoren is er vooraan bij het podium een enorme drukte ontstaan, zodanig dat er hier en daar zelfs mensen worden afgevoerd. Veel Britten hebben speciaal de overtocht gemaakt om hun Sir Tom nog één keer te kunnen zien optreden. Een grote banner op het podium toont de prachtige, hippe albumhoes van ‘Surrounded by Time’, zijn laatste album dat vorig jaar is uitgebracht en in Nederland Radioland geheel ten onrechte volledig is genegeerd. De mijnwerkerszoon uit Wales is 83 en staat deze zomer nog steeds in uitstekende conditie een grote serie optredens af te werken in zowel Europa als Amerika.
Een prima zet dus van de festivalorganisatie zo blijkt als ruim na elf uur ’s avonds een bloedhete en ramvolle Nile de charmante en sympathieke Jones een hartverwarmend welkom geeft. Zijn opkomst is opvallend onopvallend en daarmee indrukwekkend. In schaarse maar sfeervolle verlichting betreedt Tom Jones, één van de meest succesvolle en populaire artiesten ooit, rustig het podium van North Sea Jazz om plaats te nemen op een kruk en door slechts een piano begeleid aan te vangen met een emotionele vertolking van het donkere en geladen ‘I’m Growing Old’, een klassieker van Bobby Cole. “I’m growing dimmer in the eyes, I’m growing fainter in my talk, I’m growing deeper in my sighs, I’m growing slower in my walk…”, zingt hij ingetogen maar vol overgave. De gewaagde opener toont al direct de vocale kracht van de zanger die er, zo in een goed passend fel blauw hemd gekleed, ook nog eens opvallend goed uit ziet. Het enorme applaus van het publiek wordt dankbaar in ontvangst genomen en het kippenvel in de kokende hal is het gevolg. In de sterke band is een belangrijke rol weggelegd voor gitarist Scott McKeon die al sinds 2014 wordt opgeroepen voor de optredens met de succesvolle zanger. De gitarist oogt scherp, speelt fel en soms zelfs gemeen hard. Het geeft het optreden een prettig rauw randje.
Met een prachtige uitvoering van ‘Not Dark Yet’ dat geschreven werd door Bob Dylan, blijft het nog even spannend maar wanneer de eerste klanken van ‘It’s Not Unusual’ klinken lijkt het feest dan toch echt te kunnen beginnen en is zelfs ‘What’s New Pussycat?’’, zo ongeveer de grootste miskleun uit de geschiedenis van de popmuziek ooit gemaakt, een gangmaker die zijn weerga niet kent. In een tijdperk waarin ‘grensoverschrijdende kwesties’ aan de orde van de dag zijn, is het wel heel bijzonder om een man van 83 jaar op onbevangen wijze ‘Sex Bomb’ te zien vertolken en daar prima mee weg te zien komen. Minder geslaagd is de keuze om naast ‘Kiss’ van Prince ook nog eens ‘You Can Leave Your Hat On’ aan de set toe te voegen. Nooit is de compositie van Randy Newman beter uitgevoerd dan Joe Cocker en de verwachting is dat dit ook nooit meer zal worden overtroffen. Liever horen wij ‘One More Cup of Coffee’ dat afkomstig is van zijn laatste, bovengenoemde album, een versie waar zelfs eigenaar Bob Dylan trots op zou kunnen zijn. Tekstflarden van het nummer verschijnen op de schermen aan beide kanten van het podium. Tom Jones geniet zichtbaar van de aandachtig luisterende toeschouwers. Liever zou hij, evenals zijn laatste optreden in De Melkweg, alle grote hits achterwege laten en zijn set vullen met persoonlijke favorieten maar vandaag kan een klassieker als ‘Delilah’ eenvoudigweg niet ontbreken. Het arrangement is aangepakt en is zelfs in deze accordeon-uitvoering geslaagd te noemen. Het publiek smult er van. De tijd vliegt en uiteraard blijft het verhaal over zijn optredens met Elvis Presley in Las Vegas interessant. De echte ‘King of Rock ’N Roll’ was volgens Elvis toch echt Chuck Berry. Tom Jones gooit nog even alle remmen los maar met een vlammende ‘Johnny B. Goode’ in de finale is dan toch een einde gekomen aan een geweldig optreden van deze legendarische entertainer. Dodelijk vermoeid maar met een tevreden glimlach op het gezicht verlaat het publiek de zaal. Het was een hoogtepunt dat nooit meer vergeten zal worden.
De tweede dag van North Sea Jazz 2023 was soms een ware beproeving maar heeft met het optreden van Sir Tom Jones een geweldige uitsmijter in huis gehaald waar heel veel mensen ontzettend gelukkig van zijn geworden.
Alle foto’s zijn te zien in het fotoalbum North Sea Jazz 2023.
We horen graag je mening! Voeg reactie toe